Akcyzą nazywamy podatek, którym odpowiednie organy państwowe obarczają określone grupy dóbr i produktów. Podatek akcyzowy ma na celu ograniczenie spożycia i konsumpcji określonych dóbr za względu na dwa główne czynniki. Podatkiem tym obarczone są głównie towary powszechnie uznane za szkodliwe dla zdrowia, bądź towary, których zasoby są mocno ograniczone. Dzisiaj Budżet Państwa czerpie ogromne przychody z podatku akcyzowego. Obarczono nim właściwie wszystkie produkty rozumiane, jako ważne dla infrastruktury oraz te, które konsumuje się na masową skalę.
Akcyza w Polsce
Państwo Polskie wprowadziło akcyzę na dobra konsumpcyjne już po odzyskaniu niepodległości. Obecnie regulują ją przepisy prawa obowiązujące w Unii Europejskiej z kilkoma wyjątkami, w których zastosowanie ma prawo polskie. Minimalną wysokość akcyzy normują przepisy Unii Europejskiej, ale jej wielkość na poszczególne produkty regulują już wewnątrzpaństwowe rozporządzenia i ustawy.
Wyroby podlegające opodatkowaniu akcyzą
Akcyzą opodatkowane są wszelkie produkty energetyczne, czyli wyroby służące jako paliwa napędowe i grzewcze. Akcyzą opodatkowana jest również energia elektryczna, ale największe dochody Państwo otrzymuje z opodatkowania wyrobów tytoniowych, napoi alkoholowych oraz paliw płynnych, czyli tych, którymi napędzane są pojazdy. Wewnątrzkrajowymi przepisami akcyzowymi objęte są również samochody osobowe przed pierwszą rejestracją w Polsce. Jeżeli pojazd nie został jeszcze zarejestrowany to akcyzę opłaca się przy każdorazowej jego sprzedaży.
Wielkość akcyzy i jej stawki oblicza się na podstawie procentów wartości wyrobów albo ich ceny określonej jako maksymalna. Niekiedy akcyza ustalana jest kwotowo na daną jednostkę wyrobu nią objętego.